Hobby wysokiego ryzyka

Tłumacze-amatorzy znów na celowniku. Jak donosi PAP, wydawnictwo Media Rodzina wynajęło detektywów, którzy mają znaleźć tłumaczy pracujących w internecie nad ostatnim tomem przygód Harry’ego Pottera. W internecie dostępna jest już większa część książki, której oficjalne tłumaczenie trafi na nasz rynek dopiero w styczniu.

W pierwszej chwili postępowanie wydawcy wydaje się oczywiste – chce chronić utwór, do którego posiada prawa w obawie, że krążące w sieci pirackie tłumaczenie obniży sprzedaż legalnego wydania. Myślę jednak, że obok agencji detektywistycznej warto byłoby wynająć agencję badań rynku która mogłaby zbadać, ile realnych szkód – a być może także jakieś korzyści – przyniesie wydawnictwu amatorskie tłumaczenie.

Atakując tłumaczy, Media Rodzina atakuje najbardziej oddanych fanów Harry’ego Pottera, którzy poświęcają swój czas, by bez żadnych korzyści udostępnić polski tekst innym fanom. Czy to jednak zmieni wielkość sprzedaży książki? Jeśli ktoś nawet przeczyta z ekranu lub wydrukuje całość tekstu, to znaczy że jest wielkim miłośnikiem serii i podejrzewam, że prawdopodobnie kupi też książkę, kiedy ta już wyjdzie. Osoby mniej zdesperowane – które są w stanie poczekać do stycznia, by dowiedzieć się co stanie się z Potterem w ostatnim tomie – zapewne tylko przejrzą pirackiego pdf-a i tylko zaostrzą sobie apetyt na książkę. Być może ochoty na zakup nabiorą też ludzie, którzy w innym wypadku premierą by się nie zainteresowali, ale przekona ich dostępna w sieci próbka (bo jak pisałem kiedyś przy okazji notki o Corym Doctorowie, książki w sieci należy traktować raczej jako promocyjne próbki). Zwłaszcza artykuły na temat tropienia tłumaczy pomogą nagłośnić sprawę wcześniej znanego zapewne głównie wąskiej grupie fanów tłumaczenia. Oczywiście nie oczekuję, że wydawca pochwali amatorskie zespoły tłumaczy. Ale mam wrażenie, że wynajmując detektywów podejmuje działania niewspółmierne do ponoszonego ryzyka i zwyczajnie się ośmiesza. Zwłaszcza, że nie zdziwię się, jeśli większość złapanych tłumaczy będą stanowić osoby nieletnie, które trudno będzie ukarać.

Nie jestem wielkim fanem Pottera, uwielbiam za to serial Weeds. Z niecierpliwością czekałem na początek trzeciego sezonu – pierwszą emisję w amerykańskiej telewizji zapowiedziano na 13 sierpnia. Choć to jeszcze trzy tygodnie, widziałem już pierwsze odcinki, bo pojawiły się w sieci. Zresztą nie tylko Weeds – w sieciach wymiany plików coraz więcej odcinków seriali oznaczonych jako „pre-air”, czyli dostępnych przed premierą. Dlaczego? Wydaje się, że Amerykanie – kojarzeni z radykalnym podejściem do prawa autorskiego – wykazują tu więcej dystansu niż polskie firmy związane z przemysłami kultury. Jesień w amerykańskiej telewizji to burzliwy okres, gdy stacje po wakacyjnej przerwie ze zdwojoną energią ruszają do walki o widza. Na rynek trafiają też płyty DVD z nagraniami starszych odcinków. Dlatego jest to również czas wzmożonej promocji.

Biorąc pod uwagę liczbę seriali, których przedpremierowe odcinki pojawiły się w sieci można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że to kontrolowane przecieki, forma promocji, która pozwoli zagorzałym fanom serii obejrzenie odcinków w wysokiej jakości i zapoczątkowanie szeptanej kampanii reklamowej. Ja już to robię – nowe odcinki Weeds są świetne! Ale nie czuję się wykorzystany, bo mam świadomość, że też coś dostałem. To chyba uczciwa wymiana.