„In Rainbows” Radiohead i wspólnoty wyobrażone

Niedawno pisałem na tym bloku o nowej płycie Radiohead, sprzedawanej przez zespół bez pośredników, w internecie – i dostępnej w wersji cyfrowej za tyle, ile sobie życzysz.

Jonny Greenwood, gitarzysta i klawiszowiec zespołu, zapytany przez „Gothamist” dlaczego wydali płytę w sten sposób:

„Chcieliśmy prędko wypuścić ten album. Był to też rodzaj eksperymentu, robiliśmy to dla siebie, i tyle. Inni ludzie twierdzą, że chodzi o sprzeciw wobec przemysłu lub próba wprowadzania zmian, ale nie to nas motywowało. Raczej poczucie, że to odpowiedni dla nas sposób oraz znudzenie tym, co dotychczas robiliśmy”.

Czytając to przypomniał mi się Benedict Anderson, który we „Wspólnotach wyobrażonych” opisywał, jak gazety, czytane tego samego dnia przez wszystkich, ukształtowały poczucie przynależności do nowoczesnego narodu w czytelnikach.

Dzisiaj tymczasem żyjemy w czasach fragmentacji – nie ma już jednej gazety, którą wszyscy czytają – rzadko kiedy też robimy coś w jednym momencie. Nie musimy na przykład obejrzeć serialu wtedy co wszyscy w telewizji, bo już go widzieliśmy w wersji z sieci p2p, albo kupimy go sobie potem na DVD i obejrzymy za rok. Polskie prawo definiuje internet jako medium pozwalające na „publiczne udostępnienie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym”.

Radiohead działa na przekór tej fragmentacji – więc odmawia sprzedawania swoich płyt w kawałkach (stąd nie znajdziesz zespołu np. w iTunes). A wydając „In Rainbows” w ten sposób robi to co opisywane przez Andersona gazety – tworzy wspólne doświadczenia, a przez nie wyobrażone wspólnoty. (Co ciekawe, kosztem zatkania się serwerów grupy w chwili otwarcia dostępu do płyty – co zgryźliwi komentatorzy musieli odnotować, ale ogólnie jest dobrym znakiem i nikogo chyba tak naprawdę nie denerwuje – tak, jak czekanie chwilę, aż zacznie się koncert).