MEN i edukacja medialna, czyli pudrowanie trupa

Od przynajmniej dekady środowiska medioznawcze krytykują MEN za brak obecności edukacji medialnej w polskiej szkole. Wydawałoby się, że sprawa jest oczywista – wszechobecność mediów wymaga przygotowania młodych ludzi do krytycznego odbioru, a upowszechnienie internetu sprawia, że dodatkowo coraz większego znaczenia nabierają kompetencje pozwalające na twórcze i aktywne wykorzystanie sieci. W polskim szkolnictwie brak jednak rozwiązań systemowych, które dawałyby uczniom choćby namiastkę umiejętności ważnych dla świadomego korzystania z mediów. Listkiem figowym skrywającym to zaniedbanie jest tzw. międzyprzedmiotowa ścieżka eukacji czytelniczej i medialnej dla gimnazjów. Listkiem, bo jest to po prostu możliwość wprowadzania nadobowiązkowych elementów edukacji medialnej w ramach innych przedmiotów – dlatego korzystają z niej nieliczni, wyjątkowo zdeterminowani nauczyciele. Mogłoby się wydawać, że dla MEN jest to swoiste „zagranie na czas”, które zostanie zastąpione edukacją medialną w szerszym wymiarze, gdy tylko przygotowany zostanie stosowny program, obejmujący też przygotowanie nauczycieli. Okazuje się, że zmiany idą jednak w odwrotnym kierunku.

Z najnowszej podstawy programowej MEN usunęło ścieżkę miedzyprzedmiotową, nie dając nic w zamian. Anegdot związanych z tą sytuacją jest wiele – np. ta, że edukacja medialna miała stanowić jeden przedmiot z plastyką, ale wobec oporu konsultantów została sama plastyka. Cała sytuacja nie wydaje się jednak zabawna, dlatego dziś korzystając z okazji, że brałem udział w spotkaniu organizowanym przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania, na którym przedstawiciel MEN wygłaszał referat o edukacji medialnej, zadałem mu kilka pytań. Jak się okazało, „puściłem bąka na przyjęciu”.

Według MEN, wszystko jest ok – wystarczy, że w tym roku przeszkoli się 32 tys. nauczycieli z obsługi komputerów (jak wiadomo jest to dla edukacji medialnej absolutnie kluczowe) i wyśle do szkół zalecenie, aby komputery były wykorzystywane nie tylko na informatyce, ale i innych lekcjach. W wystąpieniu prezentowano to w różowych barwach, jednak – o czym wspomniałem, bo referent z MEN o usunięciu ścieżki nie zająknął się ani słowem – jest to jeszcze mniej, niż dotąd. Dotychczasowa sytuacja wzbudzała ironiczne uśmiechy, ale to, z czym mamy do czynienia dzisiaj, to już prawdziwa tragedia. O ile wcześniej można było mówić o listku figowym, to teraz już chyba tylko o pudrowaniu trupa. Nie ma żadnych planów rozszerzenia zakresu edukacji medialnej, bo musiałoby się to stać kosztem innych zajęć, a o tym nie ma mowy. Kropka.

W tym kontekście zasłyszana w ostatni piątek na innej konferencji opinia prof. Tomasza Szkudlarka nabiera dla mnie nowego sensu. Szkudlarek – powołując się na pomysły Grześka Stunży – stwierdził, że jedyną szansą edukacji medialnej jest edukacja nieformalna, choćby rodzaj internetowego „streetworkingu”. Ma rację, bo skoro nawet dyrektywa Komisji Europejskiej o edukacji medialnej nie jest w stanie zmusić MEN do innych niż tylko pozorowanych działań na rzecz wprowadzenia do szkół zagadnień medialnych, pozostają działania partzanckie, poza oficjalnym obiegiem. Pomysł jest ekscentryczny, ale skoro MEN nie robi nic poza pudrowaniem trupa, nie widać alternatyw. Do zobaczenia na tajnych kompletach.