Kultura w czasach kornukopii

W Dwutygodniku ukazał się mój tekst „Kultura w czasach kornukopii. Nowa agenda instytucji kultury”.

Traktuję go jako głos w dyskusji, albo czymś na jej kształt, poprzedzającej rozpoczynający się w najbliższą środę Kongres Kultury Polskiej. PIszę „czymś na jej kształt”, bo zaskakująco jest mało rozmowy o pomysłach na kulturę, mimo dobrej okazji. Nikt nie komentuje opracowanych raportów – poza tzw. raportem Hausnera (a właściwie jedną jego częścią), powołana w tym celu strona e-kongresu też nie stała się przestrzenią żywej dyskusji. Tak jakby nie było o czym rozmawiać?

Słowa „kornukopia” w odniesieniu do kultury chciałem użyć od dawna, i cieszę się, że wreszcie się udało. Moja teza jest prosta:

Punktem wspólnym dla zrozumienia tych napięć może być proste kryterium ilościowe: stały przyrost objętości, masy, wagi kultury. Wszystkiego mamy dziś więcej niż wczoraj: kanałów komunikacji i form medialnych w konwergentnym systemie mediów; podmiotów na zglobalizowanym rynku mediów i w sektorze kultury, twórców i odbiorców; treści krążących między nami wszystkimi. Każdy przyrost oznacza nowy stan ekosystemu, a te następują coraz częściej po sobie.

A w tekście staram się wyobrazić sobie, jak instytucje kultury mogą poradzić sobie z nadmiarem. Bo też jest też o nich – jak muszą się zmienić, albo czym powinny zostać zastąpione.

Pierwszy raz zacząłem się o tym zastanawiać, gdy w zeszłym roku miałem możliwość uczestniczyć w Mini Summit on Media Art Policy and Practice zorganizowanym przez ASEF i IFACCA. Wtedy wymyśliłem sobie, że zmieniająca się polityka kulturowa powinna spowodować czworaką zmianę:

• od miejsc kultury do ludzi kultury i relacji (sieciowych), jakie między nimi powstają;
• od kultury efemerycznej (choć może wyjątkowej) do kultury zarchiwizowanej;
• od sztywno traktowanej własności do dobra wspólnego;
• od bierności do twórczości.

W tekście dla Dwutygodnika ująłem to trochę inaczej:

• od „2.0” do „N+1”: jednorazowa zmiana na lepsze nie starczy, instytucje „odporne na przyszłość” muszą się zmieniać wraz z kulturą, której służą – a ta coraz bardziej jest w ciągłym stanie beta;
• naprzód!: musimy dać zielone światło instytucjom zorientowanym na przyszłość, które będą zawsze marginalizowane w społeczeństwie tak zapatrzonym w przeszłość jak nasze (albo przynajmniej stosować technologie przyszłości do mówienia o przeszłości);
• realne kontra wirtualne: pora skończyć raz na zawsze z tym podziałem, przez który instytucje kultury często pozostają nieobecne (lub nie dość obecne) w Sieci;
• nowe dziedzictwo, nowy kanon: musimy zmienić myślenie o dziedzictwie i kanonie kultury – uznać wreszcie, że są to zbiory multi-medialne; oraz że kategorie te nie dają się już definiować jako „trzony wspólnej kultury” – w czasach długiego ogona może potrzebujemy kanonu sieciowego?;
• wspólne dobro: to chyba nie wymaga tłumaczenia, jeśli czytasz tego bloga (jeśli jesteś tu pierwszy raz, zajrzyj do archiwum);
• od instytucji do ludzi kultury – jak wyżej. Dziś bardzo dużo może zdziałać grupa ludzi z komórkami w ręku i laptopami pod pachą.

Dwutygodnik nie daje możliwości komentowania – nasz blog, na szczęście, tak. Zapraszam.