Ile prasy w prasie (i o czym my w ogóle mówimy?)

Clay Shirky trafił (po raz kolejny) w sedno – pokazując, jak mało „prawdziwej prasy” jest w prasie. W tym celu pociął na kawałki jeden numer „The Columbia Daily Tribune”, podzielił artykuły na newsy, opinie i resztę oraz materiały pisane przez redakcję i pobierane z zewnątrz (agencje informacyjne, itp.) – i wreszcie zważył poszczególne kupki. Newsy to 1/3 gazety, materiały własne to także 1/3, a własne newsy to 1/6 treści gazety (nie licząc reklam).

To oczywiście bardzo szacunkowy (choć efektownie anologowy – z użyciem wagi!) pomiar, ale Shirky słusznie zauważa, że proporcje mniej więcej będą prawdziwe dla większości tytułów.

Dalej Shirky przygląda się jeszcze redakcji – w której, znów, reporterzy stanowią około 10% pracowników. Dwa razy więcej osób zajmuje się sportem, a dominują autorzy felietonów.

Wniosek jest oczywisty – redakcja jako instytucja produkuje, a papier na której wydana jest gazeta zawiera bardzo różne treści. Tymczasem w debacie o przeszłości prasy wszyscy operują na poziomie uogólnień i zazwyczaj mówiąc „prasa” mają na myśli „prawdziwe newsy”. Tak jest na przykład z debatą pt. „czy internet (nie) może zastąpić prasy drukowanej?”. Shirky słusznie zauważa, że problem dotyczy tylko wycinka treści prasowych – z działami „kuchnia”, „recenzje kulturalne”, a może nawet „opinie polityczne” Sieć radzi sobie całkiem dobrze, lepiej niż wiele tytułów. (Jeden z blogerów naukowych zauważył, że wirtualna redakcja połączonych blogów akademickich ma wśród swoich „pracowników” kilku conajmniej noblistów – czym nie może się pochwalić żadna gazeta).

Z tej perspektywy, zdaniem Shirky’ego, trafionym pomysłem jest idea instytucji prasowych non-profit (pisał o tym kiedyś Mirek). Nie chodzi bowiem o finansowanie redakcyjnych molochów, tylko niewielkich zespołów tworzących te newsy, które są publicznie naprawdę potrzebne.

*

Na marginesie: w Polsce trwa debata o finansowaniu mediów bądź treści publicznych. Po Kongresie Kultury Polskiej (polecam krytyczno-konstruktywną recenzję Kongresu Aldony Machnowskiej Góry i Aliny Gałązki) w Krakowie zawiązał się Komitet Obywatelski Mediów Publicznych, który jako kolejny przymierzy się do stworzenia odpowiedniej ustawy. Przyjęło się, mówiąc o mediach publicznych, myśleć głównie o radio i telewizji- Shirky sugeruje, że warto też uwzględnić prasę.

*

Z terminem „kultura” jest podobnie, jak z terminem „prasa”. Ktoś powinien pociąć polską kulturę, podzielić na kupki i zważyć. Wspomniany powyżej Kongres pokazał to doskonale, że wszyscy mówią „kultura”, każdy myśli co innego, i wszyscy ugoólniają własną wizję na całą przestrzeń kultury. Skutki są zabawne / opłakane, szczególnie gdy pod terminem „kultura” rozumie się elitarną kulturę wysoką lub sztukę krytyczną.