Nowe instytucje, zaskakujące sojusze

Ostatnio z Alkiem coraz bardziej wkręcamy się w temat przemian starych instytucji kultury i rozwój nowych. Jak mają wyglądać te procesy? Dziś dwa przykłady.

Wydaje się, że jedną z podstawowych kwestii jest otwartość – w tym otwartość na udział użytkowników i nieoczywiste sojusze. Przestrzeń usieciowionej kultury wymyka się bowiem prostym opozycjom, jak profesjonalne-amatorskie, państwowe-prywatne, legalne-nielegalne. Gdy PirateBay uruchamia stronę poświęconą Bergmanowi, to jest to równocześnie serwis piracki, ale i strona działająca na zasadzie bliskiej misji oficjalnych instytucji. Kiedy Microsoft projektuje oprogramowanie do obsługi multimediów swojej konsoli, korzystając z nielegalnego oprogramowania dla jej poprzednika, to „amatorzy” i „przestępcy” wspierają innowacyjność i przyszłe zyski wielkiej korporacji. I tak dalej.

Ciekawym przykładem połączenia tych perspektyw przez instytucję państwową jest holenderska telewizja publiczna NPO. Przed miesiącem NPO do rozpowszechniania swoich programów w sieci zaczęło używać BitTorrenta. Stacja chce w ten sposób zwiększyć dostęp do swoich programów i równocześnie obniżyć własne koszty techniczne (w podobny sposób swój ostatni film zaczęli niedawno dystrybuować Yes Meni). Mała rzecz, a cieszy.

„Skoro nie możesz ich pokonać, dołącz do nich” – takie słowa padają z kolei w tekście w „NY Timesie” poświęconym akcji, jaką British Museum zorganizowała dla Wikipedystów. Wikipedyści zostali zaproszeni „za kulisy” muzeum, kuratorzy przekazywali im swoją wiedzę. Pracownicy BM doszli po prostu do wniosku, że skoro informacje o zbiorach internauci pozyskują głównie z Wikipedii, to warto zadbać o ich poziom, a nie złościć się, że ludzie nie wchodzą na stronę instytucji.

Oczywiście te przykłady nie są szczególnie spektakularne – zwłaszcza ten pierwszy, który nie dotyczy oddolnego tworzenia, a spraw wydawałoby się bardziej banalnych. Jestem jednak przekonany, że o ile grupa twórców dzięki nowym technologiom znacząco się poszerzyła, to wciąż jest to relatywnie niewielka część populacji. Mniej spektakularna, ale równie silnie oddziałująca na kulturę, jest zmiana dotycząca przejęcia takich funkcji jak katalogowanie, rekomendowanie czy redystrybucja przez „zwykłych” użytkowników. Ludzi, którzy często robią te wszystkie rzeczy „mimochodem” – np. udostępniają pliki tylko dlatego, że sami je ściągają, nie odwołując się do żadnego etosu. Sumarycznie jednak te prozaiczne działania mają sporą siłę. Tym bardziej cieszy, że państwowe instytucje zaczynają je dostrzegać. Bo jeśli celem jest dobro wspólne, a nie interesy poszczególnych grup, to dlaczego nie?

A na ile „u nas”? Chyba i tego się doczekamy. Byliśmy w ubiegłym tygodniu na warsztatach organizowanych przez Narodowe Centrum Kultury i trudno było się oprzeć wrażeniu, że poruszane tu przez nas tematy nie są już postrzegane jako tak marginalne, jak jeszcze 2-3 lata temu. Również w wypowiedziach Ministra Kultury można zauważyć, że coś się zmienia.

Na koniec za to link „od czapy” – po prostu nie mogłem się powstrzymać: wiedzieliście, że grupy „gold farmerów” z gier sieciowych działają na tych samych zasadach, co siatki dilerów narkotyków? 🙂